Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslarda Değişiklikler 20 Eylül 2018

1. Yapı Kayıt Belgesi Hangi Yapılar İçin Düzenlenir?

Tebliğ’in ilk halinde Yapı Kayıt Belgesi’nin hangi yapılar için düzenleneceği net bir ifade ile belirtilmemişken Tebliğ’in 4. maddesine yapılan ekleme ile düzenlemeye konu yapılar açıklanmıştır.

İlgili madde gereğince Yapı Kayıt Belgesi,
·     Yapı ruhsatı veya yapı kullanma izni bulunmayan yapılarda yapının tamamı için,
·     Yapı kullanma izni bulunan yapılarda ruhsat ve eklere aykırılık hangi bağımsız bölüm/bölümlerde yapılmış ise o bağımsız bölümler için ayrı ayrı,
·     Yapı kullanma izni bulunan yapılarda yapının tamamı tek bir malike ait ise ve ruhsat ve eklere aykırılık bütün bağımsız bölümlerde ise yapının tamamı için düzenlenecektir.

2. Yapı Kayıt Belge Bedeline Esas Emlak Vergi Değeri Nasıl Hesaplanacaktır?
Yapı Kayıt Belgesi bedeli, yapının emlak vergi değeri ile yapının yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden konutlarda  %3, ticari kullanıma tahsis edilmiş yapılarda ise %5 oranındadır. Tebliğ’in 5.maddesine yapılan ekleme ile emlak vergi değerinin hesaplanmasına ilişkin ayrıntılı düzenlemeler getirilmiştir. Buna göre;
·     Hazine ve belediyelere ait taşınmazlar üzerinde inşa edilmiş yapılar için yapının oturum alanına karşılık gelen arsa payı üzerinden,
·     Parsel üzerinde birden fazla yapı bulunması durumunda, sadece Yapı Kayıt Belgesi müracaatında bulunulan yapıya isabet eden arsa payı üzerinden,
·     Hisseli taşınmazlarda yapı malikine ait hisse oranı üzerinden emlak vergi değeri hesaplaması yapılacaktır.

3. Yapı Kayıt Belge Bedeline Esas Yaklaşık Yapı Maliyet Bedeli Hesaplamasına Getirilen Değişiklikler Nelerdir?
Tebliğ’in 5.maddesinde düzenlenen Yapı Kayıt Belgesi bedeli hesaplamasında temel alınacak “yapının yaklaşık maliyet bedeline” ilişkin kriterlerde değişiğe gidilmiş ve eklemeler yapılmıştır. Sadece güneş enerjisi santrallerine özgü belirlenen maliyet bedeli, enerji üretim tesisleri için tekrar düzenlenmiştir. Yapılan ekleme ile iskele, liman, tersane ve istinat duvarı, dolgu alanı, havuz, spor sahaları benzeri bina niteliğinde olmayan yapılar için de yaklaşık maliyet bedeli birim fiyatı belirlenmiştir. Yapılan değişiklik ile bina katları arasında bodrum katının da hesaba dâhil edileceği düzenlenmiştir. İbadethaneler ve kamu idarelerinin ticari maksatla kullanılamayan yapıları belge bedelinden muaf tutulmuştur. Belirtilen ekleme ve değişikliklerin yanı sıra yapı kullanma izni bulunan yapılara ilişkin hesaplamada değişiklik yapılmıştır.

4. Yapı Kayıt Belgesi Bedeli Ve Diğer Bedel Ve Gelirler Nereye Yatırılacaktır?
Yapılan değişiklik ile birlikte Yapı Kayıt Belgesi Bedeli dâhil Tebliğ gereği ödenmesi gereken Bedel ve elde edilen gelirler, artık Çevre ve Şehircilik Bakanlığının değil, Hazine ve Maliye Bakanlığının merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacaktır.

5. Yapı Kayıt Belgesi Alındıktan Sonra Tesis Edilecek Cins Değişikliği Ve Kat Mülkiyeti İçin Talep Edilen Belgelerde Neler Değişmiştir?
Bilindiği üzere ilgili Tebliğ ile birlikte Yapı Kayıt Belgesinin edinilmesi sonrasında yapı ruhsatı alıp yapı kullanma belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapıların yapı kullanım belgesi aranmaksızın kullanım maksadı dâhil tapuda cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesisi yolu açılmış olup Tebliğ’de bu süreç için gerekli olan belgeler düzenlenmiş idi. Yapılan değişiklik ile Yapı Kayıt Belgesi ile birlikte sunulacak olan zemin tespit raporunun tescil sayfasını da içermesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Müracaatlar değişiklik ile birlikte artık tapu müdürlüğüne değil kadastro müdürlüklerine yapılacaktır. Kadastro müdürlüğü zemin tespit tutanağının büro kontrollerini yaptıktan sonra tescil için belgeleri tapu müdürlüklerine gönderecektir. İşlem için daha evvel Yapı Kayıt Belgesi için ödenen meblağ kadar bedel Hazine ve Maliye Bakanlığının merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacak olup yapıya, bağımsız bölümlere ve malike ait bilgileri içeren belge başvuru sahibine verilecektir. Verilen belge ile başvuru sahibi ilgili vergi dairesine yapıya ilişkin cins değişiklik harcını yatıracak ve işbu tahsile müteakip tapu müdürlüğünce gerekli işlemler yapılacaktır.

6. Belge Düzenlenmesi Safhasında Yalan Beyanda Bulunan Müracaat Sahiplerine Uygulanacak Yaptırım Nedir?
Yapılan değişiklik ile birlikte Yapı Kayıt Belgesi düzenlemesi safhasında yalan beyanda bulunan müracaat sahipleri hakkında suç duyurusunda bulunmadan önce hatanın giderilmesi için bir hak daha tanınmıştır. Düzenlemeye göre Yapı Kayıt Bedelindeki eksikliğin tamamlanması halinde yeni Yapı Kayıt Belgesi düzenlenerek müracaat sahibine verilecektir. Eksik kalan bedelin ödenmemesi halinde verilen Yapı Kayıt Bedeli iptal edilecek ve önceden yatırılan bedel iade edilmeksizin yalan beyanda bulunan müracaat sahipleri hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (“TCK”) m.206 uyarınca “Resmi Belgenin Düzenlenmesinde Yalan Beyan” suçu kapsamında suç duyurusunda bulunulacaktır. TCK m.206’da ilgili suçun cezai yaptırımı, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası olarak öngörülmektedir.