YÜZE KARŞI VERİLEN İHTİYATİ TEDBİR VE İHTİYATİ HACİZ KARARLARI 06 Kasım 2020

İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları kanun maddesinde de açıklandığı üzere mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkansız hale geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın veyahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hallerinde uyuşmazlık konusu hakkında verilen geçiçi koruma tedbirleridir. 

Hukuk pratiğinde oldukça tercih edilen, geçiçi koruma tedbirleri niteliğinde olan ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları, itiraz prosedürleri ve kanun yoluna başvuru imkanı bakımından eski ve yeni kanunda farklı şekilde düzenlenmiştir. Mülga 1086 sayılı HUMK 107. Maddesinde gıyaben verilmiş olan ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı kararı veren mahkemeye itiraz edilebileceği hüküm altına alınmıştır. Ancak söz konusu mülga kanunda ihtiyati tedbir kararlarına karşı herhangi bir kanun yolu başvurusu öngörülmemiştir. Dolayısıyla bu kararlara karşı istinaf kanun yolunun ve temyiz kanun yolunun kapalı olduğu söylenebilmektedir. 

Dikkat etmek gerekir ki mülga HUMK 107. Maddesinde temyiz edilebilecek kararlar başlığında da ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına yer verilmemiştir. Bu nedenle mülga HUMK’a göre ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı istinaf ya da temyiz kanun yolları başvuru imkanı bulunmamaktadır. Ancak gıyaben yani yüze karşı okunmadan verilen kararlar için itiraz usulü belirlenmiştir. Dolayısıyla hem yüze okunan hem de gıyaben verilen ihtiyati tedbir kararlarına karşı eski kanunumuzda herhangi bir kanun yoluna başvuru imkanı bulunmamaktadır. Sadece gıyaben verilmiş olan tedbir kararlarına karşı itiraz yolu işletilebilmektedir. Yüze karşı okunan ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı itiraz yolunun kullanılabileceğine dair herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.

Dolayısıyla bu konuda içtihat birliği de mevcut olmadığından yeni kanun yürürlüğe girmeden önce ciddi bir karışıklık söz konusuyken  6100 sayılı yeni usul kanunumuz olan HMK’nın 397. Maddesi’nde ise ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarının niteliği detaylı bir şekilde açıklanmıştır.  Kanun’un 394’üncü maddesinde karşı taraf dinlenmeden verilmiş olan ihtiyati tedbir kararlarına karşı itiraz edilebileceği ve itiraz hakkında verilen karara karşı kanun yoluna başvurulabileceği belirtilmiştir. İlgili kanun maddesi okunduğunda yüze karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı itiraz veya kanun yoluna başvuru usulünün mümkün olmadığı düşünülse de eski kanunda olmayan ve yeni HMK’da yer verilen madde 341’de karşı tarafın yüzüne karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları için istinaf kanun yoluna başvurulabileceği hüküm altına alınmıştır. 

Dolayısıyla görülmektedir ki yeni kanunumuz HMK 341. Maddeye eklediği ibareyle eski kanunun aksine yüze karşı verilen ihtiyati tedbir kararlarına karşı istinaf kanun yoluna başvurulabileceğini açıkça belirtmiştir. Dolayısıyla mülga HUMK zamanında kafa karışıklığına neden olan yüze karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarının kanun yolu başvurusu sorununu yeni kanun 341. Madde ile tamamen çözüme kovuşturmuştur. 

Sonuç olarak 1086 sayılı mülga Kanunda yüze karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı herhangi bir istinaf veya temyiz kanun yoluna başvuru imkanı öngörülmemiştir. İlgili kanunda sadece gıyaben verilmiş olan ihtiyati tedbir kararlarına karşı itiraz yoluna başvurulabilmesi hüküm altına alınmıştır. Kanunda bulunan söz konusu boşluk birçok kafa karışıklığına sebebiyet vermiştir. 6100 sayılı yeni kanunumuz HMK 341. Maddesinde istinaf kanun yoluna başvurulabilecek kararlar başlığı altında açıkça yüze karşı okunan ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı istinaf kanun yoluna başvurulabileceğini hüküm altına alarak bu karışıklığa son vermiştir. Dolayısıyla artık bu konuda herhangi bir görüş ayrılığı bulunmamakla birlikte yüze karşı okunan ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz kararlarına karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilmektedir.